Koncert orkiestrowy: Prokofiew — 2

O wydarzeniu

Obywatel. Europejczyk. Pianista." To trzy słowa, którymi Igor Levit opisuje siebie, muzyka, który wykona wszystkie koncerty fortepianowe Prokofiewa na trzech koncertach z Budapest Festival Orchestra. Opisany przez The New York Times jako "jeden z najważniejszych artystów swojego pokolenia", Levit tym razem zagra solo w najsłynniejszym i najbardziej tradycyjnym koncercie fortepianowym kompozytora, trzyczęściowym nr 3. Utwór zostanie wprowadzony przez orkiestrową wersję uwertury kameralnej Prokofiewa napisanej do oryginalnych tematów hebrajskich, a po przerwie historie zajmą centralne miejsce. Sam Prokofiew skomponował trzy różne suity ze swojego baletu Kopciuszek, oddając hołd Czajkowskiemu, który wywrócił oryginalną kolejność części baletu, niemniej jednak zapewniają one dobrą prezentację fabuły trzech części. Tym razem Iván Fischer wybrał do swojej interpretacji Kopciuszka części z dwóch suit.

Prokofiew prawie nigdy nie używał w swoich utworach melodii ludowych lub zapożyczonych od innych kompozytorów. Dlatego też ta uwertura, napisana na motywach hebrajskich, zajmuje tak szczególne miejsce w jego twórczości, jest czymś więcej niż prostym ćwiczeniem stylistycznym. To przemyślenie prawdziwych hebrajskich melodii. Kompozytor otrzymał zamówienie na napisanie utworu w 1919 roku w Stanach Zjednoczonych od klarnecisty Simeona Bellisona, który podarował Prokofiewowi książkę z piosenkami, która miała posłużyć jako inspiracja. Prokofiew odrzucił prośbę, ale potem zakochał się w świecie melodii. Naszkicował utwór — pierwotnie przeznaczony na klarnet, kwartet smyczkowy i fortepian — w ciągu zaledwie jednego dnia, a następnie ukończył go w mniej niż dwa tygodnie. Przedstawia i szczegółowo eksploruje dwa tematy, przywołując świat klezmerów.

Żaden pomysł muzyczny nigdy nie ginie, jest tylko przekształcany — można powiedzieć o III Koncercie fortepianowym Prokofiewa. Kompozytor zawsze notował fragmenty melodii i myśli, których ostatecznie nie wykorzystał. To właśnie z niektórych jego notatek powstałych w latach 1911‐1918 i nowych części skomponowanych w 1921 roku narodził się III Koncert fortepianowy. Jest to jedyny z jego pięciu utworów w tym gatunku, który podąża za tradycyjnym formatem trzech części, szybkich‐wolnych‐szybkich. Części mają niemal identyczną długość i są tematycznie zrównoważone, a także zawierają dowcipny styl i zapierające dech w piersiach aranżacje, z których znany jest ich kompozytor. Po dynamicznej części otwierającej, następuje wariacyjny temat w pięciu wersjach, kończący się jasnymi akordami w finale stanowiącym wyzwanie dla pianisty.

Szklane buciki, kareta z dyni, krasnoludki wyskakujące z zegara wybijającego północ — a jednak Kopciuszek Prokofiewa został skomponowany w najciemniejszych latach globalnego konfliktu, między 1940 a 1944 rokiem. Premiera utworu odbyła się dopiero po zakończeniu wojny, w 1945 roku w Moskwie. Kompozytor napisał suity orkiestrowe z baletu, ale nie ograniczały się one tylko do aranżacji różnych wybranych numerów z oryginalnej partytury: przetransponował je, rozszerzył i zmienił ich kolejność. Pierwsze dwie suity zawierają niemal wyłącznie muzykę z pierwszych dwóch aktów, które kończą się wraz z końcem balu. W trzeciej książę w końcu szuka Kopciuszka.