Concertino: Purcell, Françaix, Britten

O wydarzeniu

Gdyby miał tylko jednego fagocistę, którego słuchałby do końca życia, byłby to on — powiedział o muzyce Bence Bogányi dziennikarz The Spectator. Tym razem muzyk Budapest Festival Orchestra zagra solo rzadko wykonywanego koncertu Jeana Françaix. Łatwy w odbiorze utwór, przypominający tango lub ragtime, posłuży jako trzon pierwszego w tym sezonie koncertu Concertino. Prowadzony przez Jánosa Pilza koncert z serii muzyki kameralnej odbędzie się w momencie, gdy zima ustępuje miejsca wiośnie. Występ rozpocznie się od części muzyki teatralnej Purcella, opowiadającej tragiczną i szokującą historię maura Abdelazera i królowej Hiszpanii. W drugiej połowie wydarzenia seria wariacji Brittena posłuży jako przykład hołdu ucznia dla swojego nauczyciela: napisany na temat jego nauczyciela kompozycji, Franka Bridge'a, utwór jest tym, co przyniosło Brittenowi sławę.

Aphra Behn, wybitna dramatopisarka swoich czasów, była regularnie krytykowana za niemoralność swoich sztuk. Z pewnością historia Abdelazera, który uwodzi żonę hiszpańskiego króla podczas niewoli, a następnie łączy z nią siły, by zamordować króla, nie jest bajką. Fabuła obejmuje cudzołóstwo, zdradę, przemoc i morderstwo, a ostatecznie zarówno królowa, jak i tytułowy bohater giną. Utwory teatralne pod koniec XVII wieku były regularnie wystawiane z towarzyszącą im muzyką, zaprojektowaną między innymi w celu wskazania początku i końca utworu oraz początków i końców każdego aktu. Dziewięć części Purcella napisanych na instrumenty smyczkowe zawiera uwertury, pieśni i tańce z epoki. Premiera utworu miała miejsce w 1695 roku, czyli w roku śmierci kompozytora w wieku trzydziestu sześciu lat, a kilka lat później utwór ukazał się również w formie suity.

Jean Françaix był specjalistą od instrumentów dętych drewnianych, komponując muzykę lekką i przyjemną, aczkolwiek pełną treści. Swój koncert z 1979 roku zadedykował fagociście Maurice'owi Allardowi. Pierwsza część — myląco — rozpoczyna się płaczliwymi orkiestrowymi środkami, które natychmiast zostają rozwiązane przez przypominającą tango muzykę fagotu, bogatą w rozszerzone rytmy. Po lirycznej części środkowej, część kończy się powolnym solo i orkiestrowym downbeatem. Następnie pojawia się przypominające wstęp, skoczne scherzando z częścią środkową przypominającą ścieżkę dźwiękową do filmu, z mnóstwem skal i powtarzających się melodii dla sekcji fagotu. Wolna część, początkowo nieśmiała, a następnie jaśniejąca, zostaje wprowadzona przez złowieszczą muzykę niskich smyczków. Rozpoczynający się prostokątnymi motywami finał przypomina pierwszy temat części otwierającej w kadencji fagotu, przed nutami zamykającymi.

"For F. B.: A tribute with affection and admiration", Britten napisał na początku partytury, kończąc kompozycję po czterech tygodniach. Podwójne linie na końcu kończą serię wariacji na temat kwartetu smyczkowego, pierwotnie napisanego przez jego nauczyciela, kompozytora i altowiolistę Franka Bridge'a. Sam Britten również grał na altówce, dlatego utwór zawiera bardzo dopracowane tekstury smyczkowe. Dziesięć wariacji służy zarówno jako parodia gatunku, jak i prezentacja wyjątkowych cech osobistych Brittena. W ten sposób przedstawiony jest sam Bridge (temat), a następnie jego uczciwość (adagio), energia (marsz), urok (pastorale), humor (Aria Italiana), tradycja (bourrée), entuzjazm (walc), witalność (tremolo), współczucie (pogrzeb).