Orkestconcert: Janáček, Suk, Martinů

Over het evenement

Een Tsjechische dirigent, drie Tsjechische componisten en een Tsjechische violist: met andere woorden, een Tsjechisch concert. Op het programma staat Janáčeks meest unieke opera, The Cunning Little Vixen, in suitevorm, gevolgd door een stuk dat ook als vioolconcert kan worden beschouwd, Fantasie van Dvořáks schoonzoon Suk. De solo wordt uitgevoerd door Jan Mráček: bekend om zijn precieze intonatie, fenomenale muzikaliteit en technische vaardigheid, hebben critici hem vergeleken met virtuozen als Joshua Bell en Itzhak Perlman. Het programma eindigt met Martinů's eerste symfonie, gecomponeerd in zijn latere jaren. Jakub Hrůša, een toegewijde boodschapper van de Tsjechische muziek, bekleedt leidinggevende posities bij het Bamberg Symphony en Covent Garden. Als voorzitter van de International Martinů Circle en The Dvořák Society werd Hrůša in 2023 door Opus Klassik uitgeroepen tot dirigent van het jaar en ontving hij drie nominaties voor de ICMA award van 2024.

Je hebt je misschien afgevraagd hoe sommige strips zich lenen als onderwerp voor een geweldige opera. Nou, Leoš Janáček deed precies dat! Het seriële verhaal dat in de jaren 1920 als stripverhaal werd gepubliceerd, bevatte dieren die waren gemaakt door de Praagse schilder Stanislav Lolek en gedichten van Rudolf Těsnohlídek. Dit werd omgezet in een libretto door de componist, die de adembenemende natuur van de Hoge Tatra in Moravië toevoegde — wat resulteerde in The Cunning Little Vixen. Ondanks de titel is dit geen opera voor kinderen. Het is een zeer complex werk in termen van harmonie en motieven en gaat over de cirkel van leven en dood, vrijheid, liefde, moederschap en een terugkeer naar de natuur. En hoewel Janáček de opera nooit heeft gebruikt om een suite te produceren, hebben toegewijde dirigenten dit keer op keer gedaan om de populariteit te vergroten van dit muziekstuk waarvan de geschiedenis bol stond van de wendingen.

Josef Suk's Fantasie uit 1903 werd gecomponeerd in een bijzonder zorgeloze tijd, maar is toch een stuk dat wordt gekenmerkt door nogal donkere tonen, en stelt de vioolsolist voor verschillende uitdagingen. De titel verwijst vooral naar het formaat van het stuk, dat de sonatevorm combineert met meerdere delen in één muzikale stroom. Het openingsmotief is van begin tot eind aanwezig in het stuk, en hoewel de intervallen veranderen, zorgen het ritme en de vorm ervoor dat het overal herkenbaar is. Het energieke eerste deel wordt door hoorns verbonden met het volgende deel, waarin lyrische zang en volks plezier elkaar afwisselen. Na duizelingwekkende veranderingen in chromatiek en modi eindigt de finale met de terugkeer van het openingsmotief.

Na de première van het stuk in 1942 zei Serge Koussevitzky, de opdrachtgever van Martinů's eerste symfonie: "Er mag geen noot veranderd worden. Dit is een klassieke symfonie!" De dirigent was zo enthousiast dat hij nog vijf symfonieën bij de componist bestelde. Voor critici maakte Martinů's eerste symfonie, geproduceerd op de rijpe leeftijd van tweeënvijftig jaar, van de componist een waardige opvolger van Smetana, ondanks Martinů's eigen verklaringen dat hij zich eerder niet uitgerust had gevoeld om het genre aan te pakken. Het stuk, waarin meerdere soorten muziek zijn verwerkt, bevat een aantal terugkerende delen, waaronder de dissonante schittering van het openingsdeel, die terugkomt in het derde deel, vol contrasten en gecentreerd op de Engelse hoorn. In het tweede deel wordt een lyrische passage gezongen door de hobo geflankeerd door snel marcheren. De harde, ritmische finale sluit af met een van de spannendste conclusies van de eeuw.